Kontrola siłowników i systemów sprężynowych w wentylacji pożarowej biurowców

W nowoczesnych biurowcach systemy wentylacji pożarowej odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa osób i ochrony konstrukcji budynku w razie pożaru. Ich skuteczność opiera się na współdziałaniu wielu elementów – od wentylatorów oddymiających po klapy dymowe i przeciwpożarowe. Szczególne znaczenie mają siłowniki i systemy sprężynowe, odpowiedzialne za otwieranie oraz zamykanie klap, które umożliwiają kontrolowane odprowadzanie dymu i izolację stref pożarowych. Regularna kontrola tych podzespołów to warunek niezawodnego działania całej instalacji.

Rola siłowników i sprężyn w systemie oddymiania

• Siłowniki elektryczne lub pneumatyczne odpowiadają za precyzyjne otwieranie i zamykanie klap dymowych i przeciwpożarowych zgodnie ze scenariuszem pożarowym.

• Systemy sprężynowe pełnią funkcję zabezpieczającą – w przypadku awarii zasilania lub uszkodzenia siłownika umożliwiają automatyczny powrót klapy do pozycji bezpiecznej (zamkniętej lub otwartej, w zależności od wymagań).

Dzięki współpracy obu mechanizmów system może działać niezawodnie nawet w sytuacjach awaryjnych, co ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo osób ewakuujących się z biurowca.

Wymagania techniczne

Siłowniki i systemy sprężynowe stosowane w systemach wentylacji pożarowej muszą spełniać rygorystyczne wymagania określone w normach, m.in. PN-EN 12101. Do kluczowych wymagań zaliczają się:

• odporność na wysoką temperaturę przez określony czas (np. 300°C przez 60 minut),

• niezawodność działania w warunkach dynamicznych obciążeń,

• zdolność do wykonania pełnego cyklu pracy w sytuacji krytycznej,

• możliwość integracji z centralą sygnalizacji pożarowej (CSP) i systemem BMS,

• obecność funkcji awaryjnego otwarcia lub zamknięcia klapy przy braku zasilania.

Procedury kontroli siłowników i sprężyn

Regularne kontrole mają na celu zapewnienie pełnej sprawności mechanizmów sterujących klapami. Typowe procedury obejmują:

1. Sprawdzenie wizualne – ocena stanu siłownika, sprężyn, obudowy i połączeń mechanicznych pod kątem uszkodzeń, korozji czy zabrudzeń.

2. Test funkcjonalny – uruchomienie klapy w trybie kontrolnym, weryfikacja pełnego otwarcia i zamknięcia, ocena czasu reakcji siłownika.

3. Kontrola połączeń elektrycznych i pneumatycznych – sprawdzenie przewodów zasilających, szczelności przewodów powietrznych i stanu złącz.

4. Pomiar siły i momentu obrotowego – weryfikacja, czy siłownik oraz system sprężynowy generują wystarczającą siłę do poruszenia klapy w warunkach awaryjnych.

5. Symulacja awarii zasilania – sprawdzenie, czy sprężyny automatycznie wyzwalają właściwe ustawienie klapy przy zaniku energii elektrycznej.

Najczęstsze problemy eksploatacyjne

Podczas kontroli siłowników i sprężyn często ujawniane są usterki, takie jak:

• zużycie sprężyn powodujące spadek siły nacisku,

• zatarcie mechanizmów w wyniku braku smarowania,

• uszkodzenia siłowników spowodowane przegrzaniem lub przeciążeniem,

• nieprawidłowa kalibracja czasu reakcji,

• poluzowane lub skorodowane mocowania.

Brak reakcji systemu w sytuacji pożarowej, spowodowany usterką siłownika lub sprężyny, może prowadzić do poważnych konsekwencji – od szybkiego rozprzestrzenienia się dymu po całkowite uniemożliwienie ewakuacji.

Znaczenie regularnych przeglądów

W biurowcach, gdzie codziennie przebywają setki lub tysiące osób, utrzymanie pełnej sprawności instalacji oddymiania jest obowiązkiem prawnym i organizacyjnym zarządcy. Regularne przeglądy, prowadzone przez wyspecjalizowanych techników, powinny być wykonywane co najmniej raz w roku, a najlepiej w ramach półrocznych inspekcji. Każda kontrola powinna kończyć się sporządzeniem protokołu, który stanowi część dokumentacji bezpieczeństwa obiektu.

Siłowniki i systemy sprężynowe w instalacjach wentylacji pożarowej biurowców to elementy o krytycznym znaczeniu dla bezpieczeństwa użytkowników. Ich niezawodne działanie warunkuje prawidłowe otwieranie i zamykanie klap oddymiających oraz przeciwpożarowych, co decyduje o skuteczności całego systemu. Regularna kontrola, testy funkcjonalne i właściwa konserwacja to kluczowe działania, które pozwalają zminimalizować ryzyko awarii i zagwarantować, że system oddymiania spełni swoją rolę w sytuacji kryzysowej.