Znaczenie systemów oddymiania w ewakuacji biurowców

Bezpieczeństwo użytkowników biurowców w sytuacji pożaru zależy nie tylko od prawidłowo zaplanowanych dróg ewakuacyjnych i sprawnych procedur, ale także od skutecznych systemów technicznych wspierających ewakuację. Wśród nich szczególne miejsce zajmują systemy oddymiania, które mają kluczowy wpływ na możliwość szybkiego opuszczenia budynku oraz na ograniczenie strat w ludziach i mieniu.

Poniżej wyjaśniamy, dlaczego systemy oddymiania są nieodzownym elementem ochrony przeciwpożarowej w biurowcach i jakie funkcje pełnią w procesie ewakuacji.

Dlaczego dym jest głównym zagrożeniem?

W większości pożarów największe niebezpieczeństwo dla ludzi stanowi nie ogień, lecz dym i toksyczne gazy powstające podczas spalania. W pomieszczeniach zamkniętych dym szybko ogranicza widoczność do kilku metrów lub nawet mniej, dezorientuje osoby przebywające w budynku i utrudnia znalezienie wyjścia. Ponadto zawarte w nim substancje chemiczne, takie jak tlenek węgla, cyjanowodór czy dwutlenek siarki, mogą prowadzić do utraty przytomności, a nawet śmierci.

Wysoka temperatura i gorące gazy dodatkowo przyspieszają rozwój pożaru, niszcząc konstrukcję budynku oraz stwarzając ekstremalne warunki dla ekip ratowniczych. Z tego powodu kontrola dymu jest jednym z najważniejszych działań wspierających ewakuację.

Jak działają systemy oddymiania?

Systemy oddymiania projektowane są w celu odprowadzania dymu i gorących gazów z klatek schodowych, korytarzy i innych stref ewakuacyjnych, a także utrzymywania tam tzw. warstwy wolnej od dymu, umożliwiającej bezpieczne przejście osób opuszczających budynek.

W biurowcach stosuje się zwykle dwa rodzaje systemów:

• oddymianie grawitacyjne, wykorzystujące naturalny wypór ciepłych gazów i otwierające się klapy dymowe w dachu lub elewacji,

• oddymianie mechaniczne, z wentylatorami wyciągowymi i nawiewnymi, które kontrolują przepływ powietrza i zapewniają odpowiednie ciśnienie w strefach ewakuacyjnych.

Często system oddymiania współpracuje z innymi instalacjami, np. systemem sygnalizacji pożaru (SSP), który uruchamia go automatycznie po wykryciu dymu.

Rola systemów oddymiania w ewakuacji

? Utrzymanie widoczności

Odprowadzanie dymu z klatek schodowych, korytarzy i wyjść pozwala zachować wystarczającą widoczność na drogach ewakuacyjnych. Osoby przebywające w budynku mogą szybciej odnaleźć oznakowanie i wyjścia, a tym samym uniknąć dezorientacji i paniki.

? Ochrona przed toksycznymi gazami

Systemy oddymiania ograniczają stężenie niebezpiecznych substancji chemicznych w powietrzu, co zmniejsza ryzyko zatrucia i utraty przytomności przed dotarciem do wyjścia.

? Obniżenie temperatury

Usuwanie gorących gazów zmniejsza temperaturę w korytarzach i klatkach schodowych, dzięki czemu ewakuacja i działania ratowników są mniej narażone na wysoką temperaturę i oparzenia.

? Wspomaganie działań straży pożarnej

Systemy oddymiania ułatwiają służbom ratowniczym dostęp do objętych pożarem pomieszczeń i umożliwiają szybsze lokalizowanie źródła ognia oraz ratowanie osób poszkodowanych.

Wymogi prawne i dobre praktyki

W Polsce obowiązek stosowania systemów oddymiania w budynkach użyteczności publicznej, w tym biurowcach, wynika z przepisów prawa budowlanego i warunków technicznych (§239-242 WT). Systemy te muszą być zaprojektowane zgodnie z normami, odpowiednio dobrane do charakteru budynku i regularnie konserwowane.

Dla zarządcy budynku oznacza to konieczność:

• wykonywania okresowych przeglądów i prób działania systemów oddymiania,

• zapewnienia ich współpracy z innymi instalacjami (SSP, DSO, BMS),

• utrzymywania dróg ewakuacyjnych w stanie umożliwiającym prawidłowe działanie systemów oddymiania.

Systemy oddymiania są kluczowym elementem ochrony przeciwpożarowej biurowców, który w bezpośredni sposób wpływa na bezpieczeństwo ludzi w trakcie ewakuacji. Ich prawidłowe zaprojektowanie, montaż, regularne testowanie i konserwacja znacząco zwiększają szanse na skuteczne opuszczenie budynku przez użytkowników i sprawne przeprowadzenie akcji ratowniczej.

Dbałość o sprawność tych systemów nie jest tylko wymogiem prawnym — to przede wszystkim odpowiedzialność za życie i zdrowie osób przebywających w budynku.