Rosnące obawy dotyczące bezpieczeństwa pożarowego paneli fotowoltaicznych

W ciągu ostatniej dekady obserwujemy dynamiczny wzrost zastosowania energii słonecznej. Coraz więcej właścicieli domów, przedsiębiorców oraz instytucji publicznych wybiera rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii, takich jak panele fotowoltaiczne, kierując się chęcią obniżenia kosztów energii elektrycznej oraz redukcji emisji dwutlenku węgla.

Rynek energii słonecznej rozwija się w skali globalnej, obejmując miliony instalacji na całym świecie. Postępujący rozwój technologii, wzrost efektywności systemów oraz spadek kosztów sprawiają, że energia słoneczna staje się coraz bardziej dostępna. Jednak wraz z tym intensywnym rozwojem rośnie również odpowiedzialność za zapewnienie, że instalacje fotowoltaiczne są nie tylko efektywne, ale także bezpieczne i wolne od zagrożeń pożarowych.

Znaczenie bezpieczeństwa pożarowego instalacji fotowoltaicznych

Choć na pierwszy rzut oka panele fotowoltaiczne mogą wydawać się urządzeniami nieskomplikowanymi i niewymagającymi szczególnej uwagi w kontekście zagrożeń pożarowych, rzeczywistość jest bardziej złożona. Systemy te pracują pod wysokim napięciem, a każde uchybienie – wynikające z błędnej instalacji, wadliwych komponentów czy braku regularnej konserwacji – może doprowadzić do powstania pożaru.

Pomimo że ryzyko pożaru w instalacjach solarnych pozostaje stosunkowo niskie, jego potencjalne skutki mogą być poważne – od kosztownych zniszczeń materialnych, przez zagrożenie zdrowia i życia mieszkańców, po negatywny wpływ na postrzeganie energii odnawialnej przez opinię publiczną.

Z tego względu zarówno użytkownicy indywidualni, jak i firmy oraz wykonawcy systemów fotowoltaicznych powinni zwracać szczególną uwagę na kwestie związane z bezpieczeństwem przeciwpożarowym.

Dane statystyczne dotyczące pożarów paneli słonecznych

Choć incydenty pożarowe związane z instalacjami fotowoltaicznymi są relatywnie rzadkie, dostępne dane wskazują na konieczność zachowania czujności:

• Z badań przeprowadzonych w Niemczech wynika, że spośród 1,4 miliona systemów PV jedynie 0,006% przypadków wiązało się z wystąpieniem pożaru. Oznacza to, że prawidłowy montaż i bieżąca konserwacja znacząco ograniczają ryzyko.

• W Wielkiej Brytanii, w okresie od 2010 do 2019 roku odnotowano około 58 pożarów instalacji solarnych. W większości przypadków przyczyną były błędy instalacyjne lub usterki elektryczne.

• Analizy wskazują, że ponad 80% pożarów paneli słonecznych spowodowanych jest problemami z okablowaniem, niewłaściwymi połączeniami lub awariami falowników – czyli elementami, których ryzyko uszkodzenia można znacząco zredukować dzięki odpowiednim działaniom prewencyjnym.

Wnioski płynące z powyższych danych są jednoznaczne: choć zagrożenie pożarowe w przypadku instalacji fotowoltaicznych występuje rzadko, niemal zawsze można mu zapobiec. Kluczowe znaczenie ma tutaj stosowanie certyfikowanych, wysokiej jakości komponentów, przestrzeganie najlepszych praktyk instalacyjnych oraz systematyczna konserwacja i inspekcja systemów.

Zapobieganie pożarom w instalacjach fotowoltaicznych – dobre praktyki

Aby ograniczyć ryzyko wystąpienia pożaru w instalacjach fotowoltaicznych, konieczne jest wdrażanie kompleksowych działań prewencyjnych na wszystkich etapach – od projektowania, przez montaż, aż po eksploatację i serwisowanie systemu.

1. Profesjonalny projekt i dobór komponentów

Każda instalacja PV powinna być zaprojektowana przez wykwalifikowanych specjalistów, z uwzględnieniem lokalnych warunków technicznych oraz obowiązujących norm i przepisów przeciwpożarowych. Warto podkreślić znaczenie stosowania wyłącznie certyfikowanych komponentów – paneli, przewodów, zabezpieczeń elektrycznych i falowników – które spełniają rygorystyczne standardy jakości i bezpieczeństwa.

2. Prawidłowy montaż zgodny z normami

Niewłaściwy montaż jest jedną z głównych przyczyn incydentów pożarowych. Kluczowe znaczenie ma właściwe prowadzenie przewodów, zapewnienie solidnych połączeń mechanicznych i elektrycznych oraz odpowiednie zabezpieczenie wszystkich elementów przed wpływem czynników zewnętrznych. Instalacje powinny być realizowane przez przeszkolonych instalatorów z doświadczeniem w zakresie systemów PV i znajomością przepisów przeciwpożarowych.

3. Regularna konserwacja i inspekcje

Podobnie jak inne systemy elektroenergetyczne, instalacje fotowoltaiczne wymagają cyklicznych przeglądów technicznych. Przeglądy te powinny obejmować:

• kontrolę stanu połączeń elektrycznych i mechanicznych,

• ocenę stanu przewodów i złącz,

• sprawdzenie działania zabezpieczeń przepięciowych i wyłączników,

• diagnostykę falownika pod kątem błędów eksploatacyjnych.

Wczesne wykrycie potencjalnych usterek, takich jak przegrzewające się połączenia czy oznaki korozji, może zapobiec poważnym awariom, w tym pożarom.

4. Monitorowanie systemu i zastosowanie technologii predykcyjnych

Nowoczesne systemy PV coraz częściej są wyposażane w moduły zdalnego monitorowania pracy instalacji. Dzięki temu użytkownicy mogą na bieżąco śledzić parametry pracy systemu i szybko reagować na nieprawidłowości. Coraz powszechniejsze stają się również technologie predykcyjne, wykorzystujące algorytmy sztucznej inteligencji do analizy danych historycznych i identyfikowania potencjalnych zagrożeń zanim jeszcze się pojawią.

5. Szkolenia i świadomość użytkowników

Zarówno właściciele instalacji, jak i personel techniczny powinni posiadać podstawową wiedzę na temat bezpiecznej eksploatacji systemów fotowoltaicznych. Szkolenia z zakresu procedur awaryjnych, gaszenia pożarów elektrycznych oraz zachowania w sytuacjach kryzysowych powinny być stałym elementem strategii bezpieczeństwa.

Energia słoneczna stanowi jedno z najważniejszych narzędzi w globalnej transformacji energetycznej, oferując czyste i zrównoważone źródło zasilania. Jednak z jej upowszechnieniem wiąże się również obowiązek zapewnienia wysokich standardów bezpieczeństwa, zwłaszcza w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Dzięki odpowiedzialnemu podejściu – obejmującemu rzetelny projekt, profesjonalny montaż, wysokiej jakości komponenty, regularną konserwację i szkolenia – ryzyko pożaru w instalacjach fotowoltaicznych może zostać zredukowane do minimum. Tylko wtedy możliwe będzie dalsze, bezpieczne rozwijanie sektora energii odnawialnej, przy jednoczesnym zachowaniu zaufania użytkowników i ochronie mienia oraz życia ludzkiego.