Bangladesz a bezpieczeństwo pożarowe

Pożar w Sitakunda dołącza do rozległego zestawienia incydentów pożarowych, obejmującego tragiczne wydarzenia w Tazreen Fashion, Narayanganj Juice Factory oraz Chawkbazar. Wydaje się, że zastosowane środki bezpieczeństwa podczas pożarów pozostawiają wiele do życzenia, co rodzi pytanie – z jakiego powodu?

W roku 2017 odnotowano łącznie 18 105 pożarów. W wyniku tych zdarzeń odniosło obrażenia 269 osób, a śmierć poniosło 45. Według danych Straży Pożarnej i Obrony Cywilnej, w 2021 roku w kraju miało miejsce około 21 601 pożarów. Dodatkowo, szacuje się, że społeczeństwo doświadczyło strat finansowych sięgających 218 crore Tk w wyniku tych pożarów. W ciągu pięciu lat liczba pożarów wzrosła o 4117, co stanowi 22 procentowy wzrost. W okresie od 2016 do 2021 roku, w wyniku pożarów zginęło ogółem 3093 osoby, a 13 863 odniosło obrażenia. Według danych straży pożarnej, w ciągu ostatnich sześciu lat w całym kraju zgłoszono ogółem 117 060 pożarów, z czego 6 081 miało miejsce w zakładach przemysłowych. Większość budynków komercyjnych i przemysłowych w kraju jest wyposażona w pośrednie środki przeciwpożarowe, takie jak czujniki dymu, czujniki pożaru, butle gaśnicze i węże strażackie. Niemniej jednak, do ręcznego gaszenia pożaru za pomocą butli i węża gaśniczego wymagany jest przeszkolony personel, co niesie ze sobą ryzyko dla ich życia w przypadku śmiertelnych pożarów. W średnich i dużych obiektach komercyjnych oraz przemysłowych istnieje potrzeba stosowania bezpośrednich i automatycznych systemów gaśniczych, które wykrywają pożary i automatycznie je tłumią. Kule gaśnicze zdobywają popularność, ponieważ automatycznie reagują na ogień i go gaszą. Niestety, te innowacyjne rozwiązania technologiczne są rzadko implementowane w tanim modelu produkcji przemysłowej w Bangladeszu z powodu ich kosztowności. W przypadku pośrednich systemów gaśniczych często występuje nieprzestrzeganie przepisów i niewłaściwe zarządzanie. Mimo że wszystkie piętra budynków komercyjnych są wyposażone w gaśnice publiczne, nie bierze się pod uwagę powierzchni użytkowej ani ilości osób na piętrze. Ponadto wiele gaśnic jest przeterminowanych, a w niektórych wielopiętrowych budynkach rury przeciwpożarowe istnieją tylko w teorii, bez faktycznego zastosowania.

W przeważającej większości budynków brakuje odpowiednich wyjść awaryjnych i przeciwpożarowych. Wielokrotnie zdarza się, że ta sama klatka schodowa pełni funkcję zarówno wspólnej klatki schodowej, jak i wyjścia awaryjnego, przy czym to ostatnie często jest zaniedbywane w celu oszczędności miejsca. Nawet projekt korytarzy, głównej klatki schodowej i foyer zazwyczaj nie jest dostosowany proporcjonalnie do wymiarów przestrzeni i liczby osób w budynku. W kolejnym problemie dotyczącym centralnie klimatyzowanych budynków wielokondygnacyjnych warto zauważyć, że pomieszczenie generatora często znajduje się w bliskiej odległości od schodów, co stanowi ryzykowne miejsce ucieczki w przypadku wybuchu pożaru. Natomiast budynki bez centralnej klimatyzacji stanowią dodatkowe zagrożenie ze względu na zewnętrzną elewację wyposażoną w rozproszone klimatyzatory. Najbardziej niepokojącym elementem jest niespójność początkowego projektu elektrycznego budynku, obejmującego obciążalność przewodów, wyłączników automatycznych i innych urządzeń elektrycznych, z obciążalnością pozostałych urządzeń, w tym prądu przemiennego. W rezultacie pojawiają się dwa rodzaje pożarów: zwarcie elektryczne pod ekstremalnym obciążeniem lub eksplozja układu wydechowego prądu przemiennego. Według badań BUET, co najmniej 70 procent pożarów w kraju wynika z zwarcia elektrycznego. Dodatkowym wyzwaniem stanowi ograniczone możliwości wysokościowe dla służb straży pożarnej, zazwyczaj zdolnych do osiągnięcia maksymalnej wysokości od 10 do 12 pięter. W przypadku, gdy miejska straż pożarna nie jest w stanie skutecznie gasić płomieni na wyższych kondygnacjach, wskazane jest rozważenie ograniczenia wysokości budynków do 12 pięter. System hydrantów WASA powinien być rozmieszczony w określonej odległości (np. 400 metrów) od budynku przeciwpożarowego, lecz niestety to założenie nie zawsze jest przestrzegane. Alternatywą jest utrzymanie zbiornika, jednak w przypadku braku dostępnego źródła wody w pobliżu budynku, jego budowa nie powinna być zatwierdzana. W miastach o dużej gęstości zaludnienia, takich jak Dhaka, gdzie budynki wielokondygnacyjne są konieczne, istotne jest rozważenie technicznych środków umożliwiających strażom pożarnym skuteczny dostęp do tych struktur. Gaszenie pożarów stanowi pracochłonną i niebezpieczną formę działań, a problemy z niedostatecznymi umiejętnościami technicznymi kierownictwa tylko nasilają ten problem.

Sytuacja budzi znaczne frustracje

W kraju istnieje wiele instytucji zawodowych, takich jak architektoniczne i inżynieryjne, takie jak REHAB, organizacja skupiająca budowniczych, RAJUK, Ministerstwo Robót Publicznych, Wydział Architektury i Oddział Inżynieryjny Korporacji Miejskiej. Niemniej jednak, patrząc na ich działalność, wydaje się, że brakuje im instytucjonalnego zaangażowania w kwestie związane z ochroną środowiska, bezpieczeństwem klimatycznym i nawet bezpieczeństwem obywateli. Większość wielokondygnacyjnych budynków w Dhace nie spełnia standardów. Budynek wzniesiony nielegalnie nie może być podłączony do sieci wodociągowej, gazowej, elektrycznej czy kanalizacyjnej. Wszystkie nowo budowane struktury powinny przechodzić kontrolę, aby upewnić się, czy zostały wzniesione zgodnie z przepisami. Systemy sygnalizacji pożaru, a także urządzenia i procedury przeciwpożarowe w każdym budynku, powinny być regularnie sprawdzane dwa razy w roku. Dodatkowo, przeprowadzenie dwóch corocznych ćwiczeń przeciwpożarowych, udokumentowanych i opublikowanych online, jest kluczowe w celu uświadomienia najemcom i pracownikom procedur ewakuacyjnych w przypadku wybuchu pożaru. Wprowadzenie obowiązku instalacji wyjść awaryjnych we wszystkich budynkach przemysłowych w całym kraju, być może z opcją użycia podkładki do skakania, wyposażonej w silnik do napompowania w razie potrzeby, stanowiłoby ważny krok. Pożary w przemyśle, zwłaszcza w branży odzieżowej w Bangladeszu, skutkowały wieloma ofiarami śmiertelnymi. Pracownicy często zostają zamknięci w fabrykach w godzinach pracy. Regularne ćwiczenia i inspekcje przeciwpożarowe są kluczowe w identyfikowaniu problemów, takich jak niewłaściwe zarządzanie i niestosowanie się do przepisów.