Wpływ klimatyzacji i wentylacji na rozprzestrzenianie się dymu w biurowcu
W nowoczesnych biurowcach systemy wentylacji i klimatyzacji odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu komfortu pracy i jakości powietrza wewnątrz budynków. Jednak w sytuacji pożaru ich działanie może znacząco wpływać na rozprzestrzenianie się dymu i toksycznych gazów. Zrozumienie mechanizmów tego zjawiska oraz prawidłowe zaprojektowanie i zarządzanie instalacjami HVAC (Heating, Ventilation and Air Conditioning) jest niezbędne dla ochrony życia i zdrowia użytkowników oraz ułatwienia działań ratowniczych.
Rola dymu w pożarach
Podczas pożaru w budynku biurowym najgroźniejszym czynnikiem dla ludzi często nie jest sam ogień, lecz dym. Zawiera on tlenek węgla, dwutlenek węgla, cyjanowodór, cząstki sadzy i inne toksyczne produkty spalania, które mogą prowadzić do utraty przytomności lub śmierci w ciągu kilku minut. Ponadto ogranicza widoczność, co utrudnia ewakuację i działania straży pożarnej.
Dlatego systemy klimatyzacji i wentylacji, które normalnie odpowiadają za dystrybucję powietrza, w sytuacji pożaru muszą działać w sposób kontrolowany, aby ograniczać rozprzestrzenianie się dymu.
Jak klimatyzacja i wentylacja mogą rozprzestrzeniać dym?
Systemy HVAC w biurowcach są często połączone w jedną sieć obejmującą wiele kondygnacji i pomieszczeń. W normalnych warunkach zapewniają one cyrkulację powietrza, usuwając zanieczyszczenia i dostarczając świeże powietrze z zewnątrz. W przypadku pożaru jednak mogą stać się kanałem dla rozprzestrzeniania się dymu.
Najważniejsze mechanizmy:
Przepływ powietrza przez kanały wentylacyjne – dym może być zasysany do kanałów i rozprowadzany na inne piętra lub pomieszczenia.
Nadmierne nadciśnienie lub podciśnienie – może powodować niekontrolowany ruch dymu przez szczeliny drzwi, szyby windowe lub klatki schodowe.
Brak odcięcia systemów HVAC – jeśli instalacja nie zostanie automatycznie wyłączona lub nie zmieni trybu pracy, wentylatory mogą nadal tłoczyć dym w budynku.
Jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się dymu?
Projektowanie nowoczesnych systemów HVAC uwzględnia funkcje bezpieczeństwa pożarowego, które minimalizują zagrożenia wynikające z ruchu dymu.
Kluczowe rozwiązania:
Klapy przeciwpożarowe i dymowe
Instalowane w kanałach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, automatycznie zamykają się w przypadku wykrycia wysokiej temperatury lub dymu, odcinając drogę jego przemieszczania się między strefami budynku.Systemy oddymiania mechanicznego
Specjalne wentylatory i kanały oddymiające umożliwiają kontrolowane usuwanie dymu z wyznaczonych stref, np. klatek schodowych, korytarzy czy garaży podziemnych.Sterowanie BMS (Building Management System)
Nowoczesne biurowce wyposażone w zintegrowane systemy zarządzania budynkiem mogą automatycznie przełączać HVAC w tryb awaryjny, wyłączając nawiewy i uruchamiając systemy oddymiające zgodnie ze scenariuszem pożarowym.Podział budynku na strefy pożarowe
Projektowanie stref z odseparowanymi instalacjami wentylacyjnymi ogranicza rozprzestrzenianie się dymu tylko do objętej pożarem części budynku.
Wnioski dla projektantów, zarządców i użytkowników
Dla projektantów:
Uwzględnianie scenariuszy pożarowych już na etapie koncepcji instalacji HVAC.
Projektowanie systemów zgodnie z obowiązującymi normami przeciwpożarowymi, takimi jak PN-EN 12101 (systemy oddymiania) czy PN-EN 1366 (klapy przeciwpożarowe).
Dla zarządców budynków:
Regularne przeglądy i testy klap dymowych i przeciwpożarowych, wentylatorów oddymiających i czujników.
Zapewnienie kompatybilności między systemami HVAC, alarmowymi i oddymiającymi.
Dla użytkowników:
Znajomość procedur ewakuacyjnych i sposobów poruszania się w zadymionych przestrzeniach.
Niedopuszczanie do blokowania kratek wentylacyjnych ani manipulowania przy klapach.
Systemy wentylacji i klimatyzacji w biurowcach mogą zarówno wspierać bezpieczeństwo pożarowe, jak i — jeśli nie są odpowiednio zaprojektowane i zarządzane — przyczynić się do szybkiego rozprzestrzeniania się dymu i toksycznych gazów. Kluczem jest integracja systemów HVAC z instalacjami przeciwpożarowymi, ich regularna konserwacja oraz przeszkolenie personelu budynku.
Bezpieczeństwo pożarowe to nie tylko kwestia przepisów, lecz także odpowiedzialności wobec ludzi przebywających w budynku. Zapewnienie prawidłowego działania systemów HVAC w sytuacji pożaru jest jednym z fundamentów ochrony życia i zdrowia.
Komentarze
Prześlij komentarz