Przedział dymowy - pasywny element ochrony przeciwpożarowej

Przedział dymowy stanowi pasywny element ochrony przeciwpożarowej, którego celem jest ograniczenie rozprzestrzeniania się incydentu pożarowego. Wyróżnia się dwa typy przedziałów: dymowe i przeciwpożarowe.

Przedziały dymowe mogą być wymagane na mocy przepisów budowlanych, przepisów przeciwpożarowych, przepisów dotyczących bezpieczeństwa życia, czy innych regulacji prawnych. Niniejsza analiza koncentruje się na przedziałach dymowych, które są obowiązkowe zgodnie z NFPA 101®, Kodeksem Bezpieczeństwa Życia®.

Zgodnie z NFPA 101, komora dymna to przestrzeń w budynku otoczona barierami dymowymi, w tym od góry i od dołu. Jej głównym zadaniem jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się dymu pomiędzy poszczególnymi strefami budynku. Z kolei przedziały przeciwpożarowe są utworzone przez bariery przeciwpożarowe i mają za zadanie ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia. Więcej informacji o przedziałach przeciwpożarowych można znaleźć w odrębnej analizie dotyczącej barier przeciwpożarowych.

Bariery dymowe mogą jednocześnie pełnić funkcję barier przeciwpożarowych, o ile spełniają wymogi dotyczące obu rodzajów ochrony. Aby komora dymna mogła pełnić również funkcję komory przeciwpożarowej, muszą zostać spełnione odpowiednie przepisy.

Chociaż bariera dymna ma na celu ograniczenie przemieszczania się dymu między obszarami budynku, nie gwarantuje ona pełnego zabezpieczenia sąsiednich komór dymowych. W sytuacji zagrożenia pasażerowie mogą przemieszczać się do bezpieczniejszej sąsiedniej komory, jednak w razie konieczności może zajść potrzeba pełnej ewakuacji również z tej strefy.

Wymogi dotyczące przedziałów dymowych W niektórych budynkach istnieje konieczność podziału obiektu na oddzielne komory dymowe. Wymagania te zazwyczaj znajdują się w sekcji XX.3.7 rozdziału NFPA 101 dotyczącego obłożenia.

Przykłady obiektów, które wymagają podziału na komory dymowe, obejmują nowe i istniejące placówki opieki zdrowotnej (takie jak szpitale), nowe i istniejące ambulatoria (jak centra chirurgii dziennej), a także nowe i istniejące ośrodki detencyjne i więzienia. W tych miejscach stosuje się strategię obrony w miejscu, co czyni podział na przedziały kluczowym elementem ochrony.

W miejscach, gdzie komory dymowe są wymagane, przepisy zazwyczaj określają minimalne wymogi dotyczące przestrzeni akumulacyjnej, aby w razie potrzeby zapewnić miejsce dla ewakuowanych pasażerów.

Odporność ogniowa bariery dymnej W niektórych przypadkach bariery dymne muszą posiadać określoną odporność ogniową. Niemniej jednak sama odporność ogniowa nie sprawia, że bariera dymna automatycznie staje się barierą przeciwpożarową. Istnieją jednak sytuacje, w których bariera dymna musi pełnić również funkcję bariery przeciwpożarowej, np. gdy ściana bariery dymnej pełni jednocześnie funkcję poziomego wyjścia. W takich przypadkach konstrukcja musi spełniać oba zestawy wymagań.

Konstrukcja komór dymowych Przedziały dymowe są tworzone za pomocą barier dymowych, które różnią się od barier ogniowych. Te ostatnie muszą spełniać rygorystyczne wymogi dotyczące odporności ogniowej, które są weryfikowane za pomocą testów, takich jak ASTM E119 czy UL 263. Bariery dymowe natomiast nie posiadają jednego standardu testowego, choć istnieją wymagania dotyczące ich ciągłości, zabezpieczenia otworów, kanałów wentylacyjnych oraz przepustów.

Ciągłość barier dymowych Bariery dymowe muszą zapewniać pełną ciągłość od ściany zewnętrznej do ściany zewnętrznej, od podłogi do podłogi, od jednej bariery dymowej do drugiej lub w dowolnej kombinacji tych elementów. Warto zauważyć, że w przypadku, gdy komora dymowa jest utworzona przy wykorzystaniu ściany zewnętrznej lub dachu, nie ma wymogu, aby te elementy konstrukcyjne były odporne na przenikanie dymu. Dym wydostający się na zewnątrz przez te struktury nie stanowi zagrożenia, ponieważ mieszkańcy budynku nie są ewakuowani na te obszary, co minimalizuje ryzyko związane z przepływem dymu.

Bariery dymowe muszą być ciągłe także we wszystkich ukrytych przestrzeniach, takich jak przestrzenie międzystropowe. Jeśli bariera dymowa kończy się poniżej przestrzeni międzystropowej, to konstrukcja stropu musi zapewniać odporność na przenikanie dymu równą tej, jaką zapewnia sama bariera dymowa.

Dodatkowe aspekty techniczne Integralność bariery dymowej jest kluczowa w ograniczaniu przepływu dymu między sąsiednimi przedziałami. Elementy niezbędne do funkcjonowania budynku, takie jak drzwi, okna przeciwpożarowe, kanały wentylacyjne, otwory do przesyłu powietrza oraz przejścia instalacyjne, muszą być odpowiednio zabezpieczone. Na przykład drzwi powinny być wyposażone w mechanizmy samozamykające lub automatyczne zamykacze, które zapewniają ich szczelne domknięcie.

Otwory wentylacyjne muszą być wyposażone w tłumiki, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się dymu do sąsiednich przedziałów. Istnieją jednak sytuacje, w których tłumiki nie są wymagane, np. gdy otwory wlotowe i wylotowe powietrza w systemie wentylacyjnym są ograniczone do jednej komory dymowej.

Podobnie, przejścia instalacyjne stanowią potencjalną drogę przedostawania się dymu między przedziałami dymowymi, dlatego również one muszą być odpowiednio chronione. W nowoczesnych konstrukcjach przejścia powinny być zabezpieczone zatwierdzonymi systemami przeciwpożarowymi, które spełniają wymagania normy UL 1479 dotyczącej wycieku powietrza przez przegrody ogniowe.

Połączenia barier dymowych z innymi strukturami, takimi jak ściany, podłogi czy dachy, mogą stanowić potencjalne drogi przedostawania się dymu do sąsiednich przedziałów. Dlatego muszą być one odpowiednio zabezpieczone. W nowych konstrukcjach połączenia między barierami dymowymi powinny być testowane pod kątem wycieku powietrza zgodnie z normą UL 2079 dotyczącą odporności ogniowej systemów połączeń budowlanych.

Kluczowe wnioski Przedziały dymowe, a co za tym idzie bariery dymowe, pełnią kluczową rolę w tworzeniu bezpiecznych stref ewakuacyjnych, zwłaszcza w obiektach, które stosują strategię obrony na miejscu. Zapewnienie prawidłowej konstrukcji barier dymowych, w tym ich ciągłości, odpowiedniego zabezpieczenia otworów, kanałów wentylacyjnych, przejść instalacyjnych oraz połączeń, jest niezbędne do zapewnienia ich skuteczności.

Bez odpowiednich zabezpieczeń bariera dymowa może nie być w stanie skutecznie ograniczyć przenikania dymu, co może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców budynku.